Zo draagt spelen bij aan de ontwikkeling van kinderen
Spelende kinderen, dat is toch een mooi gezicht? Een kind dat helemaal opgaat in zijn eigen fantasie en verhaal, daar kunnen wij naar blijven kijken. Niet alleen omdat het leuk is om te zien dat een kind zichzelf kan vermaken, maar ook omdat kinderen erg veel kunnen leren van vrij spel. Vaak wordt er bij spelen niet gelijk gedacht aan leren en ontwikkelen. Het wordt vooral gezien als iets leuks. Toch dragen heel veel spelletjes bij aan de ontwikkeling van kinderen.
Hoe zit dat?
Er zijn verschillende vormen van spel. Zo heb je vrij spel en spelen. Het verschil zit hem erin dat spelen vaak een educatief doel heeft.
Voorbeelden van dit soort spel zijn:
- Puzzelen, het gaat om het oplossen van de puzzel
- Mini loco, het gaat om het herkennen van letters, cijfers en oefenen met rekenen
- Memory, trainen van je geheugen omdat je twee dezelfde plaatjes moet vinden
- Smart games, waarbij het draait om logisch nadenken om een spel op te lossen
Zoals je ziet gaat het bij deze vorm van spelen om het resultaat. Het spel heeft een specifiek doel en daar draait het hele spel om.
Wat is het verschil met vrij spelen?
Bij vrij spelen gaat het erom dat kinderen een eigen plan trekken met de spullen die ze tegenkomen. Hier speelt de fantasie vaak een grote rol.
Hoe herken je vrij spel?
- Het spel heeft geen doel, het kind wil er niks speciaals mee bereiken
- Het kind is in enige mate actief bezig
- Het kind doet het omdat hij het leuk vindt
- Het kind doet het vrijwillig
Als wij lezen over spelende kinderen gaat het vaak om spelletjes met een specifiek doel. Het gaat om leren, ergens beter in worden vaak in combinatie met schoolse taken. Dus spelenderwijs letters leren, woorden lezen of getallen herkennen. Heel belangrijk, al zouden wij ook graag willen pleiten voor meer vrij spel. Waarbij kinderen zelf de controle hebben. Spelletjes waar kinderen op het eerste gezicht niks van leren, maar ongemerkt oefenen ze met een heleboel andere net zo belangrijke vaardigheden.
Zoals:
- Versterken gevoelens van autonomie, wat vind ik leuk en voor hoelang wil ik dat doen?
- Motoriek, bij buiten of klimactiviteiten vooral de grove motoriek. Waarbij je met tekenen of knutselen de fijne motoriek traint.
- Prikkelt de eigen fantasie
- Verwerken van ervaringen
- Samenwerken, hoe speel je samen met een ander?
Ruimte voor vrij spel. Hoe geef je dat als ouder?
- Geef een kind een eigen veilige basisplek waar het kan spelen en bewegen. Pas het materiaal wat het daar tot zijn beschikking heeft aan op zijn ontwikkeling. Speelmateriaal hoeft niet duur te zijn en kan gewoon uit de keukenkastjes komen. Een glimmend bakje, een vergiet, een plastic bekertje, een rieten mandje.
- Geef alleen suggesties als je kind vraagt wat te doen. “Kijk maar in de kast, misschien staat daar iets.”
- Laat ze zelf bepalen wat ze willen doen, vul zo min mogelijk in.
- Laat spelende kinderen het zelf uitzoeken. Grijp bijvoorbeeld alleen in als ze elkaar fysiek in de haren vliegen.
- Geef ze de tijd, het kan soms wel een kwartier duren voordat een kind iets verzint om te doen. Houd vol, ze bedenken echt wel wat.
- Tot slot – en niet onbelangrijk – bedenk je dat verveling bijdraagt aan de creativiteit van een kind.
Wie zijn de gastbloggers?
Wij zijn Marjolein, Camiel en Willemijne. De gezichten achter Jonger.nu en Opvoeden in zelfvertrouwen. Als pedagogen werken wij al meer dan 15 jaar met kinderen, daarnaast zijn we ook zelf moeders.
Moeiteloos opvoeden bestaat niet, maar wat je doet dat doet ertoe. Daar geloven wij in.